Pracownia Pokazów Wykładowych na 49. Zjeździe Fizyków Polskich w Katowicach
2025-09-23
W dniach 5–11 września 2025 r. w Katowicach odbył się 49. Zjazd Fizyków Polskich, organizowany przez Polskie Towarzystwo Fizyczne oraz Uniwersytet Śląski w Katowicach. To największe w kraju spotkanie środowiska fizyków, w którym uczestniczą naukowcy, nauczyciele, studenci i pasjonaci fizyki. W ramach wydarzenia zorganizowano sesję dydaktyczną, poświęconą nowoczesnym metodom nauczania fizyki. Była ona skierowana głównie do nauczycieli z całej Polski, a także do uczniów liceów zainteresowanych fizyką.Pracownia Pokazów Wykładowych Wydziału Fizyki UW przygotowała jedno ze stanowisk pokazowych, gdzie pracownicy FUW prezentowali doświadczenia związane z indukcją elektromagnetyczną oraz prądami wirowymi. Nasze stanowisko cieszyło się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród nauczycieli, jak i uczniów oraz pozostałych uczestników Zjazdu. Pracownię Pokazów Wykładowych naszego Wydziału reprezentowali Urszula Podgórska i Adam Kubiela.
Na stanowisku przedstawiciele Pracowni Pokazów zaprezentowali serię widowiskowych doświadczeń związanych z indukcją elektromagnetyczną i prądami wirowymi. Jednym z pokazów było wrzucanie magnesu do rurek wykonanych z różnych metali – miedzi, aluminium i mosiądzu. Zamiast swobodnie spaść, magnes poruszał się znacznie wolniej, co jest efektem prądów wirowych i działania reguły Lenza. Drugi eksperyment również dotyczył prądów wirowych – tym razem w roli głównej wystąpiło wahadło z magnesem, które, poruszając się nad aluminiową płytką, wyraźnie spowalniało swój ruch. Kolejnym niezwykle efektownym doświadczeniem były wyskakujące pierścienie Thomsona. Metalowe pierścienie nałożone na transformator nagle wzbijały się w górę po jego włączeniu. Prezentujący pokaz sprawdzali, który z nich podskoczy najwyżej – miedziany, aluminiowy czy mosiężny, a także jak zmieni się wysokość lotu, gdy pierścień zostanie schłodzony w ciekłym azocie. Na zakończenie sprawdzili, czy przecięty pierścień w ogóle podskoczy – jak się okazało - nie. Nie zabrakło także pokazów związanych z technologią, którą znamy z codziennego życia. Na przykładzie kuchenki indukcyjnej wyjaśniono, dlaczego niektóre garnki działają na indukcji, a inne nie, oraz jak sprawić, by nawet kawałek folii aluminiowej podskoczył na kuchence. Na zakończenie pracownicy FUW zaprezentowali niezwykle widowiskowy eksperyment z nagrzewnicą indukcyjną. Pokazali, że można rozgrzać metal do czerwoności, nie dotykając go w żaden sposób – i udało im się to zrobić z pomocą zwykłej łyżeczki, która rozgrzała się do żarzącej czerwieni.
Te doświadczenia przyciągały uwagę zarówno nauczycieli fizyki, jak i uczniów oraz innych uczestników Zjazdu, pokazując, że fizyka może być fascynująca, efektowna i niezwykle inspirująca.