Aktualności
Wykład z cyklu "Zapytaj fizyka" - Particle Physics Show
We wtorek 23 września o godz. 18:00 w ramach cyklu „Zapytaj Fizyka” odbędzie się wyjątkowe widowisko popularnonaukowe „Particle Physics Show”, przygotowane przez studentów i naukowców z Uniwersytetu w Bonn. Współtwórcą i głównym koordynatorem spektaklu jest prof. Herbert Dreiner, specjalista w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych.
Spektakl łączy teatr i naukę w niezwykły sposób: w jego trakcie dwójka młodych bohaterów wyruszy w fascynującą podróż w czasie, by odkryć tajemnice pochodzenia masy w fizyce cząstek. Podczas swojej przygody spotkają wybitnych fizyków w Anglii (1910), Ameryce (1950), Niemczech (1980), a na koniec przeniosą się do laboratorium CERN w Genewie (2012), gdzie będą świadkami historycznego odkrycia bozonu Higgsa w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC). Podczas spektaklu zaprezentowanych zostanie 25 eksperymentów fizycznych, wykonywanych i objaśnianych na żywo na scenie.
Spektakl odbędzie się w sali 0.03 na Wydziale Fizyki UW, ul. Pasteura 5 (Warszawa).
Wydarzenie odbywa się w ramach Festiwalu Nauki. | Więcej
29. Festiwal Nauki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego
Czy nadprzewodniki – przewodzą nad-prąd? ? Co łączy kichnięcie, mydło i niewidzialne stworzenia? Dlaczego tak trudno wykryć fale grawitacyjne? Jak wygląda praca w analogowej bazie kosmicznej? Jak bada się dzieła sztuki? - na te, i wiele innych pytań, będzie można znaleźć odpowiedzi podczas wykładów, warsztatów i lekcji, zorganizowanych na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w ramach 29. edycji Festiwalu Nauki w Warszawie. Tegoroczną edycję uświetni też wyjątkowe widowisko popularnonaukowe „Particle Physics Show”, przygotowane przez studentów i naukowców z Uniwersytetu w Bonn. | Więcej
Czyniąc niewidzialne widzialnym: nowy sposób wytwarzania światła w nanoskali
Światło potrafi zaskakiwać. Udowodnili to naukowcy z Laboratorium Procesów Ultraszybkich Wydziału Fizyki UW oraz Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN. Zespół odkrył nowy efekt wzmocnienia emisji nanocząstek konwertujących energię w górę. Badacze wykazali, że jednoczesne pobudzanie tych struktur dwiema wiązkami promieniowania w zakresie bliskiej podczerwieni prowadzi do znacznego zwiększenia intensywności emisji. W szczególnych przypadkach wywołuje emisję światła widzialnego nawet wówczas, gdy żadna z wiązek wzbudzających nie wywołuje tego efektu samodzielnie. Odkrycie to otwiera drogę do wizualizacji promieniowania podczerwonego, wykraczającego poza zakres czułości standardowych detektorów. Wyniki badań, które mogą znaleźć zastosowanie m.in. w mikroskopii i technologiach fotonicznych, zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „ACS Nano”. | Więcej
Silne pola magnetyczne – nowe możliwości badań
Silne pola magnetyczne odgrywają kluczową rolę w badaniach nowoczesnych materiałów, a odkrycia z nimi związane wielokrotnie doceniano Nagrodą Nobla. Dostęp do najwyższych pól zapewnia Europejskie Laboratorium Pól Magnetycznych (EMFL) z ośrodkami we Francji, Niderlandach i Niemczech. Polska społeczność naukowa od lat aktywnie korzysta z tej infrastruktury, a Uniwersytet Warszawski będzie członkiem EMFL w latach 2025–2029, reprezentując konsorcjum EMFL-Polska. Badacze będą mogli prowadzić eksperymenty na Wydziale Fizyki UW i aplikować o dostęp do laboratoriów EMFL. Projekt obejmuje też działania popularyzacyjne, w tym EMFL Users Meeting, który odbędzie się w Warszawie w czerwcu 2026.| Więcej
Silne pola elektromagnetyczne na Wydziale Fizyki UW
Wydział Fizyki UW jest członkiem międzynarodowego projektu LUXE, przygotowującego eksperyment w laboratorium Eu.XFEL w Hamburgu. Jego celem jest badanie zjawisk elektrodynamiki kwantowej (QED) w warunkach ekstremalnie silnych pól elektromagnetycznych. Jedną z poszukiwanych sygnatur jest kreacja dodatkowych par elektron–pozyton w wyniku zderzeń silnie zogniskowanej wiązki lasera o dużej mocy z wysokoenergetyczną wiązką elektronów. Kluczowym elementem planowanego eksperymentu będzie wysokiej gęstości kalorymetr ECAL-P, przeznaczony do precyzyjnego pomiaru energii i widma pozytonów. W jego projektowanie i budowę aktywnie zaangażowana jest warszawska grupa LUXE. W dniach 8–12 września 2025 r. na Wydziale Fizyki UW odbędzie się spotkanie współpracy eksperymentu LUXE oraz spotkanie robocze zespołu detektora ECAL-P. Organizacją wydarzenia zajmują się badacze z Zakładu Fizyki Cząstek i Oddziaływań Fundamentalnych: prof. dr hab. Aleksander Filip Żarnecki i dr hab. Grzegorz Grzelak. Autorem projektu i głównym wykonawcą mechaniki kalorymetru ECAL-P jest dr inż. Piotr Zbinkowski z Warsztatów Mechanicznych IFD.| Więcej
Polscy fizycy współodkrywają „samotne” spinony – nowy krok w kierunku technologii kwantowych
Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i University of British Columbia opisali, w jaki sposób w modelach magnetycznych może powstać tzw. samotny spinon – egzotyczne kwantowe wzbudzenie będące pojedynczym niesparowanym spinem. Odkrycie to pogłębia zrozumienie natury magnetyzmu i może mieć znaczenie dla rozwoju przyszłych technologii, takich jak komputery kwantowe czy nowe materiały magnetyczne. Wyniki badań zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „Physical Review Letters”.| Więcej
Nowa platforma fotoniczna opracowana przez polski zespół badawczy
Zespół naukowców z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Wojskowej Akademii Technicznej oraz Institut Pascal przy Université Clermont Auvergne opracował nowatorską metodę wykorzystania cholesterycznych ciekłych kryształów w mikrownękach optycznych. Stworzona przez badaczy platforma umożliwia formowanie oraz dynamiczne przestrajanie kryształów fotonicznych z wbudowanym sprzężeniem spin-orbita (SOC) i kontrolowaną emisją laserową. Wyniki tych przełomowych badań zostały opublikowane w renomowanym czasopiśmie „Laser & Photonics Reviews”. | Więcej
Kropla drąży skałę… i zapisuje historię klimatu
Woda kształtuje powierzchnię Ziemi poprzez powolną, lecz nieustanną erozję. Rzeźbi w rozpuszczalnych skałach, takich jak wapień, skomplikowane formy: jaskinie, leje, ostańce, i wiele innych. Międzynarodowy zespół badaczy z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Florydzkiego i Instytutu Nauk o Ziemi w Orleanie odkrył, że w kształtach pionowych kanałów w skałach wapiennych, zwanych świecami krasowymi, zachowuje się zapis historii klimatu na Ziemi. Badania, opublikowane w „Physical Review Letters”, pokazują, że z czasem świece te ewoluują w niezmienniczy kształt – idealną formę, która nie ulega zmianom podczas dalszego wzrostu, przechowując w ten sposób informacje o opadach atmosferycznych w czasach, kiedy świece powstawały. | Więcej
Powszechne Zimne Super-Ziemie
W najnowszej pracy, opublikowanej w prestiżowym tygodniku naukowym Science, międzynarodowy zespół astronomów, w skład którego wchodzą astronomowie z prowadzonego w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego wielkoskalowego przeglądu nieba OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) kierowanego przez prof. Andrzeja Udalskiego, przedstawia szczegółowe badania dotyczące małomasywnych planet pozasłonecznych krążących w dużych odległościach wokół swoich macierzystych gwiazd. Wyniki wskazują, że tzw. zimne super-Ziemie są powszechnym składnikiem układów planetarnych – przeciętnie występują w co trzecim systemie wokół gwiazd Drogi Mlecznej. | Więcej
Sukces polskich naukowców: publikacja w Nature wyjaśnia mechanizmy skuteczności leków mRNA i toruje drogę do nowych terapii
Badacze z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie (IIMCB) opisali nowy mechanizm zwiększający skuteczność terapii mRNA. Wyniki badań ułatwią tworzenie nowoczesnych leków przeciwko nowotworom i chorobom zakaźnym. Przełomowa praca Polaków została właśnie opublikowana w Nature, uważanym za najbardziej prestiżowe czasopismo naukowe na świecie. Wśród współautorów publikacji są badacze Wydziału Fizyki UW dr hab. Joanna Kowalska i mgr Tomasz Śpiewla. | Więcej
Archiwum (dostępne po zalogowaniu)