Seminarium Fizyki Jądra Atomowego

Radioterapia protonowa, czyli napromienianie wiązkami przyspieszonych protonów, jest uważana za jedną z najbardziej skutecznych metod radioterapii. Najważniejszym powodem stosowania wiązek protonowych w radioterapii są doskonałe możliwości formowania dawki w napromienianym obiekcie dzięki dobrze określonemu zasięgowi i depozycji energii głównie na końcu toru cząstki. Przełomem w radioterapii protonowej okazało się zastosowanie tzw. ołówkowych wiązek skanujących (Pencil Scanning Beam, PBS). Dzięki wprowadzeniu nowej generacji akceleratorów protonowych podwyższono precyzję napromieniania, wyeliminowano mechaniczne formowanie wiązki, zmniejszając dawki wlotowe i niepożądane tło neutronowe. Rozwijane są metody weryfikacji miejsca napromienienia poprzez obserwację wzbudzonej przez protony β+ radioaktywności i natychmiastowych kwantów gamma. Podejmowane są też prace nad radiobiologiczną optymalizacją procesu leczenia z uwzględnieniem wyższej skuteczności biologicznej protonów. W październiku 2015 roku zostało oddane do użytku w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie Centrum Cyklotronowe Bronowice, wyposażone w cyklotron C-235 Proteus i w dwa nowoczesne stanowiska gantry z wiązką skanującą. Od listopada 2016 roku polscy pacjenci, jako jedni z nielicznych w świecie, mają potencjalnie dostęp do najnowocześniejszej technologii protonowej wiązki skanującej. Obecna lista wskazań do protonoterapii w Polsce, refundowanych przez NFZ, obejmuje grupę kilku rzadkich grup nowotworów, stanowiących poniżej 1% wszystkich wskazań do radioterapii. Obecnie potencjał ośrodka jest wykorzystywany w około 20%.