Seminarium fizyki litosfery i planetologii
sala B4.58, ul. Pasteura 5
2017-12-15 (09:30) 
dr inż. Artur Leńczuk, prof. Marcin Barlik, dr inż. Tomasz Olszak (Wydział Inżynierii Lądowej i Geodezji, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa; Katedra Geodezji i Astronomii Geodezyjnej, Wydział Geodezji i Kartografii PW)
Gradientometria satelitarna jako narzędzie badania litosfery – analiza zależności parametrów litosfery i residuów tensora Eötvösa dla Polski
Grawimetria satelitarna jest technologią masowego i szybkiego pozyskiwania danych dotyczących natężenia pola siły ciężkości Ziemi. Kontekst ich wykorzystania jest szeroki i związany z wieloma interdyscyplinarnymi dziedzinami śledzenia i interpretacji zmian zachodzących na Ziemi. Gradientometria satelitarna jest przejściem w kierunku wyznaczania elementów anomalii tensora Eotvosa na pułapie satelitarnym i pozwala na poszerzenie zakresu interpretacyjnego poprzez wykorzystanie drugiej pochodnej potencjału. Anomalie tensora pozwalają na szersze spojrzenie w głąb litosfery ziemskiej i analizę związaną ze strukturą wierzchnich warstw skorupy. Bazując na danych gradientometrycznych, pochodzących z misji GOCE/GRACE definiujących anomalie tensora Eötvösa (uzyskane globalnie w ramach projektu „Heterogeneous gravity data combination for Earth interior and geophysical exploration research”) przeprowadzono analizę residuów anomalii gradientów, bazując na modelowaniu parametrów litosfery ziemskiej dla rejonu Polski. Prezentacja obejmuje analizę zależności pomiędzy drugimi pochodnymi potencjału, a wysokością i gęstością utworów skorupy ziemskiej, czyli topografii od fizycznej powierzchni Ziemi do głębokości granicy nieciągłości Mohorovičića. Jako zakres opracowania przyjęto teren Polski powiększony o 5o względem granic kraju. W ramach obliczeń wykorzystano dane w postaci dwóch siatek o rozdzielczości 0,2°x0,2 pochodzące z misji grawimetrycznych GOCE/GRACE oraz modelu topograficznego (dane GRS80+TOPO) z wysokości 225 km i 255 km zawierające wartości w sześciu drugich pochodnych potencjału co umożliwia analizę wysokości pułapu satelity na możliwości interpretacyjne drugich pochodnych potencjału. W pracy skupiono się na wyznaczeniu wartości zmian anomalii drugich kierunkach pochodnych potencjału z wykorzystaniem matematycznego modelu litosfery jako tesseroidów o rozdzielczości przestrzennej identycznej jak dane pomiarowe, uzmienniając parametry związane z głębokością granicy Moho i średniej gęstości skorupy ziemskiej. Poddano weryfikacji kilka modeli związanych z głębokością powierzchni nieciągłości i średniej gęstości wskazując na model najlepiej dopasowujący się do danych pomiarowych oraz wskazując zależność zmian anomalii gradientu od błędu określenia lub błędu reprezentacji parametrów litosfery.