Powołanie Polskiego Towarzystwa Relatywistycznego

Czarne dziury się łączą.

14 maja polscy fizycy pracujący w kilkunastu instytucjach naukowych w kraju i za granicą spotkali się na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego (FUW) by powołać do życia Polskie Towarzystwo Relatywistyczne (PoToR). „Celem Towarzystwa będzie konsolidacja znakomitych polskich relatywistów w prężnie działające środowisko” powiedział wybrany na Prezesa PoToR prof. Jerzy Lewandowski (FUW). „Chcemy propagować informacje o osiągnięciach polskiej relatywistyki, sprowadzać do Polski wiedzę o dokonaniach innych środowisk w dziedzinie teorii względności, zapewniać polskim studentom, doktorantom i młodym uczonym jak najlepsze warunki ułatwiające rozpoczęcie własnej pracy badawczej na najwyższym poziomie w nowoczesnych dziedzinach relatywistycznej fizyki i matematyki czasoprzestrzeni” wyjaśnił prof. Lewandowski.

W Polsce mamy kilka prężnych ośrodków naukowych, w których rozwijane są badania nad teorią względności i zagadnieniami pokrewnymi” zapewniła pani dziekan FUW, prof. Teresa Rząca-Urban, która jako gospodarz, uczestniczyła w spotkaniu. „Pozornie abstrakcyjne badania często w sposób zupełnie nieoczekiwany przekładają się na wymierne rezultaty i praktyczne zastosowania – dzięki prekursorom relatywistyki potrafimy dziś korzystać z energii jądrowej, nie popełniamy błędów korzystając z nawigacji satelitarnej, a nawet rozumiemy bardzo subtelne efekty obserwowane w ciałach stałych” dodała pani dziekan. „Ale najciekawsze jest to czego jeszcze nie odkryliśmy” uzupełnia prof. Lewandowski. „I oczywiście nie potrafimy przewidzieć do czego może się to przydać.”

Szczególna, a następnie ogólna teoria względności należą do grona tych nielicznych koncepcji naukowych, które tworzyły naszą cywilizację nie tylko poprzez ich zastosowania, ale także w sposób bezpośredni, poprzez wpływ na nasze rozumienie i postrzeganie świata. Już u zarania – tuż po ich ogłoszeniu na początku ubiegłego wieku – były przedmiotem emocjonalnych sporów wykraczających daleko poza grono specjalistów. Dziś nadal pobudzają wyobraźnię i mimo niezliczonych obserwacji potwierdzających trafność ich przewidywań, co pewien czas zgłaszane są mniej lub bardziej poważne wątpliwości co do poprawności lub ostateczności tych teorii. Wielkim wyzwaniem dla naukowców pozostaje uzgodnienie ogólnej teorii względności z fizyką kwantową.

Relatywistyka wkroczyła też w sposób unikalny do kultury masowej. Słynny wzór E=mc^2 jest najlepiej rozpoznawalnym wzorem fizycznym. Postacie takich gigantów jak Albert Einstein czy Steven Hawking stały się ikonami współczesnej kultury. Pełnymi garściami czerpią z relatywistyki twórcy literatury fantastycznej. „Zamierzamy być otwarci na zainteresowanie społeczne, wyjaśniać, przybliżać, żyć w przyjaźni z mediami, a jeśli trzeba – wchodzić w twórcze spory” zapewnia prezes Towarzystwa. „Jednak jednym z naszych głównych zadań będzie wsparcie organizacji światowego zjazdu relatywistów GR20, który za dwa lata obędzie się na Uniwersytecie Warszawskim”.

Komitet założycielski Towarzystwa stanowią prof. dr hab. Jerzy Lewandowski, prof. dr hab. Jacek Tafel (FUW), oraz mgr Ryszard Kostecki (FUW). W skład zarządu Towarzystwa wybranego w sobotę w Warszawie weszli, poza prof. Lewandowskim (prezesem), prof. dr hab. Jerzy Jurkiewicz (wiceprezes, dziekan Wydziału Fizyki UJ), prof. dr. hab. Piotr Jaranowski (Uniwersytet w Białymstoku), prof. dr hab. Marek Rogatko (KTF, UMCS), prof. dr hab. Jacek Tafel (FUW). We władzach znaleźli się też prof. dr hab. Jacek Jezierski (FUW), prof. dr hab. Andrzej Borowiec (Wydział Fizyki, UWr) i prof. dr hab. Andrzej Woszczyna (Wydział Fizyki, UJ). Wśród założycieli Towarzystwa znaleźli się między innymi nestorzy polskiej relatywistyki, profesorowie Andrzej Trautmann, Stanisław Bażański i Jerzy Lukierski. Zebrani na spotkaniu założycielskim podjęli także uchwałę o zaproszeniu członków honorowych. Są to Abhay Ashtekar, Yvonne Choquet-Bruhat, Ezra T. Newman i Sir Roger Penrose. Ta czwórka znakomitych uczonych wywarła wielki wpływ na rozwój badań prowadzonych w Polsce. Zebranie założycielskie jest pierwszym krokiem w procesie oficjalnej rejestracji Towarzystwa.