Przejście Wenus na tle tarczy Słońca z projektem GLORIA

W nocy z 5 na 6 czerwca 2012 r., zaraz po północy czasu środkowoeuropejskiego planeta Wenus przesuwała się na tle tarczy Słońca. Wędrówka ta zabrała jej ponad 6 i pół godziny. Słońce, Wenus i Ziemia bardzo rzadko ustawiają się w jednej linii, co jest warunkiem obserwacji zjawiska, ponieważ Ziemia i Wenus krążą dookoła Słońca po lekko nachylonych orbitach. Przejście powtarza się w odstępach kolejno 8 lat, 121,5 lat, 8 lat i 105,5 lat. Poprzednio zdarzyło się w 2004 r., a następne wydarzy się dopiero w 2117 r. Od czasu wynalezienia teleskopu Wenus przesunęła się na tle Słońca tylko siedem razy.

Przejście z roku 2012 nie było widoczne na całej Ziemi, ponieważ w wielu miejscach Słońce znajdowało się w tym czasie poniżej horyzontu. W ramach projektu GLORIA i we współpracy z innymi jednostkami zorganizowano ekspedycje, których celem jest obserwacja zdarzenia przy wykorzystaniu teleskopów słonecznych i kamer cyfrowych. Filmy wideo i zdjęcia zostały umieszczone w Internecie, dzięki czemu każdy mógł obejrzeć przejście Wenus na tle Słońca, wydarzenie, które powtórzy się dopiero za 105 lat.

GLORIA to ambitny innowacyjny społecznościowy projekt naukowy kierowany przez Universidad Politécnica de Madrid, w którym bierze udział 13 instytucji partnerskich z 8 krajów. Dzięki projektowi, za pośrednictwem internetu udostępniona zostanie sieć 17 automatycznych teleskopów. Polska reprezentowana jest w projekcie przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego, Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Centrum Fizyki Teoretycznej PAN realizujące wspólnie projekt badawczy Pi of the Sky. Koordynatorem polskiej części projektu jest profesor Aleksander Filip Żarnecki z Wydziału Fizyki UW.

Transmisja przejścia Wenus to pierwszy pokaz zjawisk astronomicznych prowadzony na żywo przez projekt GLORIA w celu popularyzowania e-nauki i astronomii. Przekaz będzie składać się z trzech głównych odcinków: transmisji na żywo pierwszych 30 minut, gdy Wenus wejdzie na tarczę Słońca, 10 minut w połowie przejścia i ostatnich 30 minut, gdy Wenus ponownie przekroczy granicę tarczy słonecznej. W pozostałym czasie obrazy będą uaktualniane co 5 minut. Wszystkie obrazy będą od razu dostępne dla celów dydaktycznych.

Dodatkowo przygotowano interesujące materiały dydaktyczne dla uczniów szkół średnich. Obserwując przejście Wenus na tle tarczy Słońca, uczniowie będą mogli wyznaczyć odległość między Ziemią a Słońcem, wykorzystując fotografie wykonane w trakcie przejścia w ramach projektu GLORIA. Organizatorzy projektu GLORIA zapraszają również wszystkich chętnych z całego świata do przesyłania i udostępniania wykonanych przez siebie zdjęć przejścia.

Dla wielu ludzi na Ziemi to jest jedyna okazja, aby zobaczyć przejście Wenus. Co opowiemy tym, którzy będą mogli zobaczyć następne przejście – za 105 lat? Co będzie się działo w nocy z 5 na 6 czerwca 2012 na tle tego wspaniałego kosmicznego tańca? Zapraszamy wszystkich do wspólnego dokumentowania tego historycznego wydarzenia: zwróćcie wasze aparaty i kamery ku Ziemi i uwiecznijcie samych siebie, Waszych bliskich i Wasze życie w magiczną noc z 5 na 6 czerwca 2012 r.

Jednocześnie chcielibyśmy aby ta szczególna noc i oczekiwanie na to wyjątkowe zjawisko astronomiczne stało się pretekstem do szerszego otwarcia nauki na sztukę, spotkania artystów z naukowcami, twórczego dialogu i współtworzenia. Nauka i sztuka mogą być dla siebie wzajemną inspiracją, a inspiracja początkiem interdyscyplinarnych działań zwieńczonych wspólnymi wydarzeniami, artystyczno-naukową twórczością i nowatorską wizją otaczającego nas świata.

Pierwsze Spotkanie Nauki i Sztuki odbędzie się w wieczór poprzedzający przejście Wenus, 5 czerwca 2012 o godz. 18:30 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej przy ul. Pańskiej 3 w Warszawie. Spotkanie będą moderować Lech Mankiewicz (fizyk, Centrum Fizyki Teoretycznej PAN), Patrycja Dołowy (artystka wizualna i popularyzatorka nauki), Konrad Smoliński (pasjonat astronomii, analytical designer, popularyzator nauki), Krzysztof Renes (rzeźbiarz, socjolog) i Emilia Sitarz (pianistka).

Więcej informacji o przejściu Wenus, transmisji tego wydarzenia oraz projekcie GLORIA Więcej informacji o przejściu i pierwszym eksperymencie projektu GLORIA dostępne jest na stronach hep.fuw.edu.pl/gloria/ oraz www.gloria-project.eu (strona angielska).

Pomoce dydaktyczne i inne materiały związane z przejściem Wenus można znaleźć na stronach hep.fuw.edu.pl/gloria/downloads.html oraz www.gloria-project.eu/didactic-activities/.

O wyprawach, organizowanych przez Glorię, dowiesz się więcej na stronie www.gloria-project.eu/expeditions/.