Seminarium Fizyki Biomedycznej

Ocena ryzyka nowotworowego wynikającego z narażenia na promieniowanie jonizujące nadal opiera się głównie na danych pochodzących z badań epidemiologicznych populacji narażonych na wysokie dawki promieniowania. Tymczasem wpływ przewlekłej ekspozycji na bardzo niskie dawki i moce dawki, typowe dla środowiska medycznego, zawodowego czy naturalnego, pozostaje nie w pełni poznany. Dotyczy to również różnic w działaniu promieniowania o różnej jakości: alfa, beta i gamma. Istnieje zatem potrzeba zwiększania dostępnych informacji, na których można oprzeć szacowanie ryzyka związanego z niskodawkową ekspozycją na promieniowanie o zróżnicowanej charakterystyce fizycznej i biologicznej. Celem projektu było zbadanie, w jaki sposób środowiskowe tło promieniowania wpływa na promieniowrażliwość komórek oraz na kinetykę naprawy uszkodzeń DNA po długotrwałym narażeniu na bardzo niskie dawki promieniowania. W badaniach wykorzystano naturalne źródło promieniowania skonstruowane na bazie popiołu łupków ałunowe, umożliwiające długotrwałą ekspozycję komórek U2OS na poziomie około 1 µGy/h. Komórki hodowane są zarówno w warunkach naturalnego tła promieniowania, jak i w środowisku o obniżonym tle, zapewnianym przez ołowiany bunkier umieszczony wewnątrz inkubatora. Odpowiedź komórkowa analizowana jest na podstawie liczby ognisk naprawczych NBS1, będących czułym markerem uszkodzeń DNA. Wyniki sugerują, że nawet dawki w zakresie µGy mogą wywoływać odpowiedź komórkową, a obecność naturalnego tła promieniowania ją moduluje. Uzyskane dane mogą pomóc w identyfikacji biomarkerów wrażliwości na promieniowanie, co w przyszłości może przełożyć się na bardziej świadome zarządzanie ryzykiem w opiece nad pacjentem onkologicznym i zrozumieniu indywidualnej reakcji organizmu ludzkiego na promieniowanie jonizujące.